کاربرد سنجه های سیمای سرزمین در ارزیابی اثرات تجمعی شبکه جاده ای بر پوشش درختی

سنجه های سیمای سرزمین، ویژگی های ساختاری سیمای سرزمین را کمّی می کنند. یکی از مزایای استفاده از سنجه ها ارزیابی سریع اثر فعالیت های توسعه بر محیط زیست به صورت تجمعی است. در این پژوهش اثر تجمعی توسعه شبکه جاده بر لکه های پوشش درختی شهرستان های گرگان، کردکوی و علی آباد در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تهیه نقشه های کاربری سرزمین از تصاویر سنجنده های tm (1987)و etm+(2002)ماهواره لندست استفاده شد. با توجه به اطلاعات و تجربه قبلی از انواع کاربری ها و پوشش سرزمین در این محدوده و با هدف ارزیابی تجمعی، هفت طبقه کاربری که می توانند بر اساس ارتباط متقابل با یکدیگر موجب بروز اثرات تجمعی شوند به روش نظارت شده (حداکثر احتمال) طبقه بندی شدند. در مرحله بعد، اثر توسعه شبکه جاده و اثر توسعه تجمعی کاربری ها بر لکه های پوشش درختی با استفاده از سنجه های مساحت، نسبت محیط به مساحت، شکل، پیچ خوردگی، پیوستگی، مجاورت و فاصله اقلیدسی از نزدیکترین همسایه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از شیوه مقایسه مستقیم نقشه میزان اثرات تجمعی توسعه بدست آمد. همچنین، نقشه میزان اثر جاده بر لکه های پوشش درختی در یک دوره 15 ساله مشخص شد. نتایج نشان دادند بیشترین میزان لکه های نیازمند به حفاظت ناشی از توسعه تجمعی کاربری ها در فاصله 342-684 متری از جاده قرار گرفته اند. همچنین، مشخص گردید با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین می توان به ارزیابی تجمعی فعالیت های توسعه پرداخت و بر مبنای آن لکه های پوشش درختی نیازمند رسیدگی و در اولویت اقدام های اصلاحی را انتخاب نمود.